Przeciw niepamięci – retoryka wspomnienia rodzinnego w „Fałszerzach pieprzu" Moniki Sznajderman
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2024.1.1Słowa kluczowe:
wpomnienie rodzinne, Holocaust, niepamięć, postpamięć, Monika Sznajderman, narracja strategiczna, fotografia dokumentalnaAbstrakt
Autorka proponuje rozważania nad perswazyjną intencją książki Moniki Sznajderman Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. W perspektywie retoryki wspomnienia rodzinnego rozważone zostały zagadnienia niepamięci, traumatycznych białych plami postpamięci jako procesów psychologiczno-społecznych, prowadzących do potrzeby rekonstrukcji własnej tożsamości i dokonania własnych wyborów etycznych. Ramą dla analiz stała się triada retorycznych sposobów przekonywania, czyli lógos, éthos i pathos oraz semantyka i filozofia fotografii.
Bibliografia
Sznajderman, Monika. 2016. Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Assman, Aleida. 2009. Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej. W: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Augé, Marc. 2009. Formy zapomnienia. Kraków: Universitas.
Chlebda, Wojciech. 2017. Jak (w Polsce) zostać INNYM?. W: Obcy. Inny. Analiza przypadków, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Darska, Bernadetta. 2023. Czas reportażu. O tym, co działo się wokół gatunku po 2010 roku. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Engelking, Barbara. 2001. Zagłada i pamięć. Doświadczenie Holocaustu i jego konsekwencje opisane na podstawie relacji autobiograficznych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Flusser, Vilém. 2015. Ku filozofii fotografii. Przeł. J Maniewski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Gluza, Renata. 2019. Obojętność nie jest niewinna – rozmowa z Moniką Sznajderman. [online]https://www.press.pl/tresc/58200,obojetnosc-nie-jest-niewinna-----rozmowa-z-monika-sznajder¬man# (20.10.2023).
Julkowska, Violetta. 2014. Białe plamy. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kaniowska, Katarzyna. 2014. Postpamięć. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red.M. Saryusz-Wolska, R. Traba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kędziak, Maciej. 2016. Monika Sznajderman: jak pogodzić się z tym, że dziesięcioletni chłopiec jedzie do Treblinki? [online] https://kultura.onet.pl/wiadomosci/monika-sznajderman-jak-pogodzic-sie-z-tym-ze-dziesiecioletni-chlopiec-jedzie-do/fy68fkw (10.10.2023).
Kofta, Mirosław. 2012. Kolektywne poczucie winy a postawy wobec Żydów i procesy ich (de)humanizacji: rola bliskości kulturowej. W: Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe, red. M. Kofta, M. Bilewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Korolko, Mirosław. 1998. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kwiatkowski, Piotr Tadeusz. 2014. Niepamięć. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Leder, Andrzej. 2014. Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Napiórkowski, Marcin. 2012. „Jak społeczeństwa pamiętają” Paula Connertona na tle współczesnych badań nad pamięcią zbiorową. W: P. Connerton, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum.M. Napiórkowski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Perelman, Chaim. 2002. Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Przełożył M. Chomicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ricoeur, Paul. 2006. Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański. Kraków: Universitas.
Trzebiński, Jerzy. 2008. Problematyka narracji we współczesnej psychologii. W: Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Turski, Marian. 2021. XI Nie bądź obojętny = XI Thou shalt not be indifferent. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Wolańska, Ewa. Wolański, Adam. 2019. „Formy podawcze narracji, opisu i argumentacji w ujęciu systemowo-funkcjonalnej analizy dyskursu”. Prace Językoznawcze XXI/2, 211-225.
Wójcicka, Marta. 2019. Mem internetowy jako multimodalny gatunek pamięci zbiorowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Wójcicka, Marta. 2023. Medialne dyskursy (nie)pamięci zbiorowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Zaleska, Zofia. 2016. Podwójne okulary. Rozmowa z Moniką Sznajderman. [online] https://www.dwutygodnik.com/artykul/6884-podwojne-okulary.html (12.11.2023).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 "Res Rhetorica"
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.
