Retoryka zdrowia i choroby
W numerze 1/2023 „Res Rhetorica” zajmiemy się szeroko rozumianymi związkami retoryki oraz zdrowia i choroby.
Relacje te są łatwo dostrzegalne, choć retoryka i nauki o zdrowiu umiejscawiane są dziś na dwóch krańcach osi wytyczającej humanistyczny i ścisły kierunek nauki. Obie te klasyczne dyscypliny mają rodowód sięgający antycznych tradycji greckich i rzymskich. Obie o charakterze wybitnie antropocentrycznym, rozwijane były równolegle w obrębie praktyki i wiedzy teoretycznej.
Zdrowie, jako wartość fundamentalna, od stuleci znajduje się w centrum uwagi jednostek i społeczeństw. Jest to temat niezwykle „nośny” i polaryzujący w debacie publicznej, co czyni dyskurs zdrowotny szczególnie atrakcyjnym przedmiotem badań retorycznych. Do niedawna agonistyczny charakter dyskusji na temat zdrowia mogliśmy śledzić głównie w internecie: w radykalnych wypowiedziach przeciwników szczepień, w sporach na temat najlepszego sposobu karmienia niemowląt na forach dla młodych matek czy w dyskusjach zwolenników medycyny „naturalnej” z przedstawicielami ruchu evidence-based.
Pandemia Covid-19 uczyniła kwestie medyczne i paramedyczne głównym tematem debaty publicznej, i to o zasięgu światowym. Postęp medycyny jest już nie tylko miarą rozwoju cywilizacji. Awansował do roli gwaranta naszej wolności i stylu życia, nic więc dziwnego, że staramy się być aktywnymi uczestnikami tejże debaty.
Obserwujemy więc w debacie o zdrowiu i chorobie mnogość dyskursów i ścieżek argumentacji. Widzimy ogromną rozpiętość stylistyczną i rozmaite podejścia do polityki informacyjnej. Możemy śledzić różnorodne metody budowania autorytetu (nie zawsze związane z arete, phronesis czy eunoia, niczym w medycynie starożytnej) i sposoby na uzyskanie pozornej fortunności aktów komunikacji, często odbiegające od wyznaczników takich jak docere czy claritas.
Zapraszamy do przesyłania abstraktów artykułów, dotyczących takich kwestii jak:
- Retoryczne wyznaczniki etosu lekarskiego
- Retoryka i medycyna: ujęcie diachroniczne
- Retoryczny wymiar dyskursu w traktatach medycznych
- Retoryka i zdrowie w piśmiennictwie dawnym
- Retoryka i zdrowie w literaturze pięknej
- Leksyka i frazeologia w służbie perswazji na rzecz zdrowia
- Retoryka i medycyna: zmieniający się status dziedzin naukowych
- Zagadnienia filologiczne: podobieństwa między retoryką i medycyną
- Retoryka w komunikacji między lekarzem i pacjentem
- Metaforyka (w tym wizualna) zdrowia i choroby
- Retoryczny wymiar reklam leków i leczenia
- Narracje medialne w czasie pandemii
- Retoryka w promocji medycyny alternatywnej i pseudomedycyny
- Erystyka medyczna i okołomedyczna
- Retoryka medycyny Wschodu i Zachodu
- Retoryka w popularyzacji zdrowia, zdrowego stylu życia oraz przeżywania choroby (blogi, porady, poradniki, programy telewizyjne, media społecznościowe)
- Retoryka w opisywaniu doświadczenia choroby i zdrowienia przez pacjentów
- Zdrowie i choroba w retoryce politycznej i w kulturze strachu
- Choroba i dbałość o zdrowie jako źródła satyry lub agresji (memy, dowcipy, wyzwiska)
redaktorki numeru: Joanna Partyka (joanna.partyka@ibl.waw.pl); Anna M. Kiełbiewska (ania.miloszewska@gmail.com)
Daty:
termin zgłoszenia abstraktów: 30 czerwca 2022.
termin nadesłania tekstu: 30 września 2022.
planowany termin publikacji: marzec 2023 roku.
