Zastosowanie przenośni jako strategii niegrzecznościowej w artykułach prasowych
DOI:
https://doi.org/10.29107/rr2020.3.4Słowa kluczowe:
niegrzeczność, metafora, implikatura, teoria relewancji, wrażenieAbstrakt
Artykuł dotyczy zastosowania przenośni w artykułach prasowych o charakterze polemicznym, w których ten środek stylistyczny użyty jest do sparafrazowania poglądów, będących przedmiotem polemiki. Metaforyczne sformułowania prowadzą do interpretacji, w której osoba głosząca dany pogląd jawi się jako niekompetentna lub ograniczona, przez co stanowią one naruszenie „twarzy” tej osoby i wprowadzają do argumentacji element nacechowany negatywnie. W pracy przedstawiono pogląd, iż pośredni i implicytny charakter komunikatu ma kluczowe znaczenie w spełnieniu tej funkcji.
Bibliografia
Austin, John L. 1962. How to Do Things with Words. Cambridge: Harvard University Press.
Brown, Penelope, Levinson, Stephen C., 1987. Politeness: Some Universals in Language Usage.
Cambridge: Cambridge University Press.
Colston, Herbert, L. 1997. “Salting a wound or sugaring a pill: The pragmatic functions of ironic criticism.” Discourse Processes 23, 24–53.
Culpeper, Jonathan, 2011. Impoliteness: Using Language to Cause Offence. Cambridge: Cambridge University Press.
Dobrzyńska, Teresa. 1994. Mówiąc przenośnie… studia o metaforze. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Dobrzyńska, Teresa. 1995. Metafory wartościujące w polityce i wypowiedziach polityków. W: Kreowanie świata w tekstach, (red.) Andrzej Maria Lewicki, Ryszard Tokarski, 201–214. Lublin: UMCS.
Gargani, Adam. 2016. “Similes as poetic comparisons.” Lingua 175–176, 54–68. DOI: 10.1016/j.lingua.2015.10.019
Gibbs, Raymond W., Colston Herbert, L. 2001. The risks and rewards of ironic communication. W: Say not to Say: New perspectives on miscommunication, (red.) Luigi Maria Anolli, Rita Ciceri, Giuseppe Riva, 188–200. Amsterdam: IOS Press.
Goffman, Erving. 1967. Interaction Ritual: Essays on Face-to-Face Behavior. Garden City: Anchor Books.
Grice, Herbert P. 1975. Logic and conversation. W: Syntax and Semantics 3: Speech Acts, (red.) Peter Cole, Jerry L. Morgan, 41–58. New York: Academic Press.
Hall, Katarzyna. 2011. „Polemika minister edukacji z tekstem «Licea niekształcące.»” Polityka, 11.10.2011. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1520108,1,polemika-minister-edukacji-z-tekstem-licea-nieksztalcace.read Dostęp: 1.02.2020.
Hartman, Jan. 2015. “Uczelniany ruch oporu.” Polityka, 3.01.2015. https://hartman.blog.polityka.pl/2015/01/03/uczelniany-ruch-oporu Dostęp: 1.02.2020.
Haugh, Michael. 2013. “Speaker meaning and accountability in interaction.” Journal of Pragmatics 48, 41–56. DOI: 10.1016/j.pragma.2012.11.009
Haugh, Michael. 2015 Im/politeness implicatures. Berlin: De Gruyter.
Ide, Sachiko 1989. “Formal forms and discernment: Two neglected aspects of universals of linguistic politeness.” Multilingua 8(2/3), 223–248.
Kawka, Maciej. 2014. “O badaniu języka dyskursu medialnego.” Media i Społeczeństwo 4, 164–171.
Kosmulski, Marek, Proń Adam. 2014. „Polemika z tekstem prof. Leszka Pacholskiego «Naukowcy coraz częściej zamiast wiedzy tworzą rankingi.»” Polityka, 28.10.2014. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1597547,1,polemika-z-tekstem-prof-leszka-pacholskiego-naukowcy-coraz-czesciej-zamiast-wiedzy-tworza-rankingi.read Dostęp: 21.01.2020
Lakoff, George, Johnson, Mark. 1988. Metafory w naszym życiu, tłum. Tomasz Krzeszowski. Warszawa: PIW.
Lakoff, Robin. 1973. The logic of politeness or minding your p’s and q’s. W: Papers from the Ninth Regional Meeting of the Chicago Linguistic Society, 292–305. Chicago: Chicago Linguistic Society.
Leech, Geoffrey. 1983. Principles of Pragmatics. London: Routledge
Linde-Usiekniewicz, Jadwiga. 2007. Językowe, międzyjęzykowe, kulturowe i międzykulturowe aspekty grzeczności. W: Grzeczność na krańcach świata, (red.) Małgorzata Marcjanik, 15–36. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Loewe, Iwona. 2014. “Dyskurs medialny – przegląd stanowisk badawczych.” Forum Lingwistyczne 1, 9–16.
Marcjanik, Małgorzata. 1997. Polska grzeczność językowa. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Marcjanik, Małgorzata. 2017. Słownik językowego savoir-vivre'u. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Marcjanik, Małgorzata, Bonacchi, Silvia, Frączek, Agnieszka. 2019. Polsko-niemiecki słownik etykiety językowej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Matsumoto, Yoshiko. 1988. “Reexamination of the universality of face: Politeness phenomena in Japanese.” Journal of Pragmatics 12, 403–426.
Pacholski, Leszek. 2014. „Kontrpolemika w sprawie tekstu «Naukowcy coraz częściej zamiast wiedzy tworzą rankingi.»”. Polityka, 4.11.2014. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1598299,1,kontrpolemika-w-sprawie-tekstu-naukowcy-coraz-czesciej-zamiast-wiedzy-tworza-rankingi.read Dostęp: 21.01.2020.
Pilkington, Adrian. 2000. Poetic effects. A relevance theory perspective. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Pilkington, Adrian. 2010. Metaphor comprehension: some questions for current accounts in relevance theory. W: Explicit Communication: Robyn Carston's Pragmatics, (red.) Belen Soria, Esther Romero, 156-172. Basingstoke: Palgrave-Macmillan.
Piskorska, Agnieszka. 2016. Po co rozmawiamy? O funkcjach komunikacji w ujęciu teorii relewancji. Kraków: Tertium.
Piskorska, Agnieszka. 2017. On the strength of explicit and implicit verbal offences. A relevance-theoretic view. W: Verbale Aggression, (red.) Silvia Bonacchi, 51-71. Berlin: Mouton de Gruyter.
Puzynina, Jadwiga. 1988. Ironia jako element ję zyka osobniczego. W: Język osobniczy jako przedmiot badań lingwistycznych, (red.) Jerzy Brzeziński, 35-44. Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Gó rze.
Sperber, Dan, Wilson, Deidre. 1995. Relevance: Communication and Cognition. Oxford: Blackwell [2011]. Relewancja: Komunikacja i poznanie. Kraków: Tertium.
Sperber, Dan, Wilson, Deidre. 2008. A deflationary account of metaphors. W: The Cambridge Handbook of Metaphor and Thought, (red.) Raymond. W. Gibbs, 84-105. Cambridge: Cambridge University Press
Terkourafi, Marina. 2015. “Conventionalization: A new agenda for im/politeness research.” Journal of Pragmatics 86, 11–18. DOI: 10.1016/j.pragma.2015.06.004
Unger, Christoph. 2017. Towards a relevance-theoretic account of allegory. W: From Discourse to Morphemes. Applications of Relevance Theory, (red.) Agnieszka Piskorska, Ewa Wałaszewska, 152–174. Newcastle-upon-Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
Wilson, Deidre. 2018. Relevance theory and literary interpretation. W: Reading Beyond the Code. Literature and Relevance Theory, (red.) Terence Cave, Deirdre Wilson, 185–204. Oxford: Oxford University Press.
Wilson, Deirdre, Carston, Robyn. 2007. “Metaphor, relevance and the 'emergent property' problem.” The Baltic International Yearbook of Cognition, Logic and Communication 3, 1-40. DOI: 10.4148/biyclc.v3i0.23
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2020-10-07 - (2)
- 2020-10-06 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 "Res Rhetorica"
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są na lincencji CC BY 4.0. Treść licencji jest dostępna tutaj: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
Artykuły opublikowane na licencji CC-BY (wersje postprint) mogą być udostępniane przez autorów każdemu, na dowolnej platformie lub za pośrednictwem dowolnego kanału komunikacyjnego pod warunkiem, że zostały przypisane do Res Rhetorica jako pierwotnego wydawcy.