Retoryka współczesnego teatru improwizowanego. Krytyka gatunkowa formatu Harold

Autor

  • Aleksandra Łukowska Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.29107/rr2020.3.11

Słowa kluczowe:

improwizacja, impro, teatr, retoryczna krytyka gatunkowa, Harold

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest analiza retoryczna współczesnego teatru improwizowanego. Oś, wokół której osadzone są rozważania, to elementy charakterystyczne dla tradycyjnej budowy mowy oratorskiej oraz dla strategii jej wygłaszania. Badanie opiera się na opracowanej przez Agnieszkę Budzyńską-Dacę metodzie, na którą składa się opis czterech wymiarów gatunku. Podstawowe założenie współczesnych retorycznych studiów genologicznych (ang. Rhetorical Genre Studies, RGS), czyli uznanie gatunku za działanie społeczne, umożliwia spojrzenie na improwizację jako na dwupodmiotowe zdarzenie, wewnątrz którego tworzony jest kod o określonych celach. Krytyka oparta jest więc na kluczowych aspektach: celu, audytorium i działania. W tej perspektywie analiza gatunkowa skupia się na sytuacji retorycznej oraz jej kontekście. Materiał badawczy stanowią dwa przedstawienia w formacie reprezentatywnym dla impro – Haroldzie.

Bibliografia

Artemeva, Natasha, 2004. „Key concepts in rhetorical genre studies: an overview”, Canadian journal for studies in discourse and writing, nr 20(1), http://journals.sfu.ca/cjsdw/index.php/cjsdw/article/view/524, dostęp: wrzesień 2018.

Bitzer, Lloyd F., 1968. „The rhetorical situation”, Philosophy and rhetoric, nr 1.

Budzyńska-Daca, Agnieszka, 2015. Retoryka debaty. Polskie wielkie debaty przedwyborcze 1995-2010, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Budzyńska-Daca, Agnieszka, 2017. „Retoryka i jej narzędzia. Refleksja genologiczna”, w: Powinowactwa retoryki, red. B. Sobczak, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Carrane, Jimmy, Liz Allen, 2004. Improvising better. A guide for the working improviser, Portsmouth: Heinemann Drama.

Crossfield, Jonathan, 2009. Writing: the power of three, https://jonathancrossfield.com/blog/2009/06/writing-the-power-of-three.html, dostęp: styczeń 2019.

Dziamski, Grzegorz, 2002. „Od teatralizacji sztuki do teatralizacji kultury”, Dyskurs. Czasopismo naukowo-artystyczne ASP we Wrocławiu.

Fotis, Matt, 2012. The Harold: a revolutionary form that changed improvisational theatre & American comedy, University of Missouri.

Gouhier, Henri, 1976. „Istota teatru. Obecność i teraźniejszość”, Pamiętnik Literacki, z. 2.

Halpern, Charna, Del Close, Kim H. Johnson, 1994. Truth in comedy. The manual of improvisation, Colorado Springs: Merriweather Publishing Ltd.

Improv Encyclopedia, http://improvencyclopedia.org/glossary//Yes_And.html, dostęp: czerwiec 2018.

Johnstone, Keith, 2013. Impro. Spontaniczne kreowanie świata, Kraków: Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna.

Kazimierczak, Szymon, 2017. Na trzy, http://www.teatr-pismo.pl/przeglad/1696/na_trzy/, dostęp: lipiec 2018.

Kijowski, Andrzej T., 2001. Teoria teatru. Rekonesans, Gdańsk: Wydawnictwo TowerPress.

Korolko, Mirosław, 1990. Sztuka retoryki. Podręcznik encyklopedyczny, Warszawa: Wiedza Powszechna.

Kosiński, Dariusz, 2004. „Teatr w XXI wieku – ku nowym definicjom”, Przestrzenie Teorii, nr 3-4.

Limon, Jerzy, 2002. Między niebem a sceną. Przestrzeń i czas w teatrze, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.

Miller, Carolyn R., 1994. “Genre as social action”, w: Genre and the new rhetoric, red. Aviva Freedman, Peter Medway, Londyn: Taylor & Francis.

Napier, Mick, 2004. Improvise: scene from the inside out, Portsmouth: Heinemann Drama.

Perelman, Chaim, 2002. Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, Warszawa: PWN.

Schechner, Richard, 2003. Performance Theory, Nowy Jork: Routledge Classics.

Teatr improwizowany Hofesinka, http://hofesinka.pl/, dostęp: czerwiec 2018.

The Encyclopedia of Science Fiction, http://www.sf-encyclopedia.com/entry/hive_minds, dostęp: lipiec 2018.

Wachowski, Jacek, 2013. „Ciało performatywne”, Przestrzenie Teorii, nr 23.

What is the mysterious “rule of three”?, https://rule-of-three.co.uk/what-is-the-rule-of-three-copywriting/, dostęp: styczeń 2019.

Ziomek, Jerzy, 1976. „Semiotyczne problemy sztuki teatru”, w: Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 2 (26).

Pobrania

Opublikowane

2020-10-06

Jak cytować

Łukowska, Aleksandra. 2020. „Retoryka współczesnego Teatru Improwizowanego. Krytyka Gatunkowa Formatu Harold”. "Res Rhetorica" 7 (3). https://doi.org/10.29107/rr2020.3.11.